Познаем Беларусь: от обряда Крещения до проводов Коляд

Познаем Беларусь: от обряда Крещения до проводов Коляд
Днямі праваслаўныя вернікі адзначылі Хрышчэнне Гасподняе. У прадстаўленні нашых продкаў у час свята нібы нейкая нябачная магутная сіла злучае зямныя і нябесныя воды. Нездарма аб вадзе беларусы казалі: «Вада, вадзіца, Божая памочніца».

На Вадохрышча з вечара ў рацэ ці возеры выпілоўвалі велізарны ледзяны крыж, затым яго ўздымалі і некаторы час, падтрымліваючы, аблівалі вадой, каб прымерз вертыкальна. Ваду маглі падфарбаваць бурачным сокам. Дарожку да крыжа абсаджвалі маладзенькімі ялінкамі. Лічылася, калючымі іголкамі яны адгоняць усё злое і нячыстае. А той, хто першым прынясе да ракі і паставіць свой крыж, будзе доўга жыць.

Каля крыжападобнай палонкі здзяйсняўся малебен. Пасля смельчакі акуналіся ў ледзяную купель. Па павер’ях, моц вады і крыжа павінна выгнаць усю нячыстую сілу з жыццёвай прасторы чалавека. Здаўна вада лічылася асновай жыцця. Яе ўшаноўвалі нашы продкі яшчэ ў далёкія дахрысціянскія часы.

Асвячоную ў храме ваду прыносілі дадому і захоўвалі на працягу года. Яна ўжывалася ў сям’і пры ўсіх важных сямейных і гаспадарчых падзеях, для прадухілення або лячэння хвароб.

Абярэгам у даўнія часы лічылася не толькі вада, але і асаблівыя рытуалы, напрыклад маляванне мелам крыжоў на посудзе, варотах, дзвярах. Так, верылі продкі, можна захаваць дом на працягу ўсяго года. Беларусы-католікі асвячонай крэйдай малявалі ахоўныя знакі па загалоўных літарах ад імёнаў трох каралёў: Каспер, Мельхар і Балтазар. Кавалачак мелу хавалі за абразамі і бралі толькі ў выпадку хваробы каго-небудзь з родных.

На Вадохрышча гатавалі трэцюю галодную Вадо­хрышчанскую куццю з ячных або іншых круп, дадавалі алей або мёд. Характэрна, што ўсе тры куцці на працягу каляднага перыяду варылі ў адным і тым жа чыгунку.

На трэцюю куццю выпякалі печыва ў форме крыжыкаў. На раніцу наступнага дня гэты сакральны пачастунак кідалі ў калодзеж ці рэчку, дзелячыся з воднай стыхіяй. Ласунак пакідалі ў якасці абярэга да вясны і бралі з сабой на поле падчас пасяўных работ.

У беларусаў, як і ва ўсіх усходніх і заходніх славян, у абрад Вадохрышча былі ўпісаны рытуалы провадаў Каляд. Напэўна, таму сам абед (вячэра) не быў доўгім. Сям’я ела паспешліва, спа­дзеючыся, што гэтак жа хутка ў іх будуць весціся палявыя работы.

АД ПРАДЗЕДАЎ

Па народным календары беларусаў Вадо­хрышча завяршала Каляды. Людзі пачыналі вяртацца да звыклага ладу жыцця. У гэты час іх увага была звернута на догляд хатніх жывёл. Жанчыны ткалі, пралі, вышывалі, мужчыны рамантавалі сельскагаспадарчы інвентар і загадвалі на добры ўраджай.

sb.by

Последние новости

Культура

Приметы и поверья на 28 марта: что нельзя делать в Александров день

28 марта 2024
Здоровье

Катаракта: группы риска и лечение болезни

28 марта 2024
В мире

СМИ: водители автобусов в Южной Корее объявили забастовку

28 марта 2024
В мире

ВОЗ заявила об угрозе голода в секторе Газа на фоне израильских бомбардировок

28 марта 2024
Культура

Международный фестиваль-конкурс искусств “Золотая мечта” стартует в Могилеве

28 марта 2024
Спорт

Брест принимает “Финал четырех” женского Кубка Беларуси по гандболу

28 марта 2024
Качество. Экономика. Эффективность

Нацбанк предложил обсудить изменения в указ о развитии безналичных расчетов

28 марта 2024
Общество

Рассказываем, как и зачем устанавливают материнство в Могилевской области

28 марта 2024
Здоровье

Врач объяснила, в чем разница между пробиотиками, пребиотиками и метабиотиками

28 марта 2024
Жизнь и безопасность

МЧС предупредило о факторах опасности из-за порывистого ветра

28 марта 2024

Рекомендуем

Актуально

Праздник первой борозды прошел на Круглянщине

25 марта 2024
Актуально

«Мы – граждане Беларуси». В День Конституции юным круглянцам торжественно вручили паспорта

15 марта 2024
Общество

Рядом с «Центральным» – теперь и «Домашний»

22 марта 2024
Актуально

Сегодня в районном Доме культуры прошло торжественное мероприятие, посвященное Дню работников бытового обслуживания населения и жилищно-коммунального хозяйства

22 марта 2024
Актуально

Митинг-реквием состоялся сегодня возле памятника сожженным жителям деревни Гоенка

22 марта 2024
Актуально

Районная поликлиника работает в две смены

25 марта 2024
Культура

Приметы 21 марта: что нельзя делать в День весеннего солнцеворота, чтобы в семье не случилось горе

21 марта 2024
80 лет освобождения Беларуси от немецко-фашистских захватчиков

Подведены итоги районного этапа конкурса детского рисунка БОО ветеранов «Нам мир завещано беречь»

25 марта 2024