Ветэран Вялікай Айчыннай вайны, былы партызан Пётр Майсеевіч Дзерашаў жыве ў вёсцы Крывуліна. Кожнай раніцай выходзіць ён з хаты на двор, удыхае свежасці на поўныя грудзі і радуецца цішыні і спакою. Добра ведае ветэран, колькі заплочана за тое, каб на зямлі была цішыня.

Ветэран Вялікай Айчыннай вайны, былы партызан Пётр Майсеевіч Дзерашаў жыве ў вёсцы Крывуліна. Кожнай раніцай выходзіць ён з хаты на двор, удыхае свежасці на поўныя грудзі і радуецца цішыні і спакою. Добра ведае ветэран, колькі заплочана за тое, каб на зямлі была цішыня.
Калісьці такую цішыню ў вёсцы разарвалі гукі матацыклетных матораў. Чужынцы ўз’ехалі на іх вуліцу. Быў пачатак ліпеня, гарачыня. Фашысты спыніліся, бралі ваду з калодзежа якраз насупраць хаты Дзерашавых.
Пётр Майсеевіч добра памятае тую ліпеньскую раніцу. У 1941 годзе яму споўнілася шаснаццаць.
–Я сядзеў на гарышчы сваёй хаты, — успамінае ветэран. — Назіраў праз маленечкае акенца, як паводзяць сябе ворагі. А чужынцы, упэўненыя ў хуткай перамозе, гучна размаўлялі на сваёй мове, смяяліся. Я вельмі шкадаваў, што не маю ў руках зброі…
А яны запасліся правізіяў: налавілі курэй па дварах, выносілі з хат малако, яйкі, набралі вады і паехалі далей.
Пацягнуліся дні акупацыі. Нечакана вярнуўся дадому старэйшы брат Яфім. Да вайны ён быў партыйным актывістам, займаў пасаду старшыні сельскага Савета ў Галоўчыне. На пачатку вайны трапіў у палон, цудам вырваўся з варожых лап. Яфім і не думаў заставацца дома. Ён наладзіў сувязь з партызанамі і пайшоў у атрад. Але ворагі вельмі хутка даведаліся аб тым, што наша сям’я – партызанская. Заставацца дома стала небяспечна. Я, сястра Ева і маці, каб пазбегнуць расправы фашыстаў, таксама падаліся ў лес да партызан.
Маці Пятра знайшла занятак на партызанскай кухні, а Ева, дзяўчына смелая і рызыкоўная, прыпісалася да групы разведчыкаў.
Пятра шкадавалі, а хлопец рваўся да справы, хацеў помсціць ворагам за сваю скалечаную зямлю, растаптаныя каванымі ботамі світанкі і надзеі.
Як цень хадзіў хлопец тады, калі прынеслі ў атрад вестку аб смерці сястры: група разведчыкаў нарвалася на нямецкую засаду, завязаўся няроўны бой, у якім і загінула Ева.
Бачачы рашучасць юнака, гатоўнасць помсціць ворагу, Пятра залічылі ў баявую групу. І на свае першае заданне ішоў ён рашуча і смела, кіпела ў душы нянавісць да ворага. Пасля Пётр удзельнічаў у многіх баявых аперацыях. А партызаны не давалі дыхнуць чужынцам: грамілі гарнізоны, падрывалі чыгунку, уздымалі ў паветра масты, знішчалі здраднікаў. На барацьбу з ляснымі змагарамі фашысты кінулі вялікія сілы. Пачалася блакада. Партызаны ішлі праз балота, прабіраліся праз твань і гразь. А над лесам кружылі нямецкія бамбар-дзіроўшчыкі. Яны кідалі бомбы і ў балотную прорву. Уздыблівалася чорная, бы жывая, твань, пакрывала пырскамі кусты і дрэвы. Лес гудзеў, стагнаў ад разрываў. А як жа людзі?
Яны ляжалі ў такія хвіліны ў ліпкай твані і чакалі, калі пацішэе. На адкрытае месца нельга было вытыркнуцца, кожная прагаліна пагражала смерцю.
Пасля воіны-партызаны зноў прабіраліся наперад, ішлі насустрач Чырвонай Арміі.
У адным месцы, пры прарыве праз адкрытую паляну, Пятра закранула асколкам.
–Моцна мяне секанула тады па грудзях, — успамінае былы партызан. – Я страціў прытомнасць. Не памятаю, як неслі сябры на самаробных насілках, выбіраліся з акружэння. Выжыў, хоць і доўга лячыўся ў шпіталі. Адзін я вярнуўся ў родны дом пасля вайны. Пяцёра нас, дзяцей, было ў сям’і, чацвярых забрала вайна. Брат Яфім пад Варшавай злажыў галаву, Піліп і Мікалай пад Сталінградам загінулі. Сястра Ева — каля вёскі Вушлаў.
Вярнуўшыся ў родную вёску, Пётр даведаўся, што суседская дзяўчына Алена вярнулася з нямецкай няволі. «Жывая!» – радаваўся хлопец. Вельмі падабалася Пятру гэта дзяўчына — спрытная, працавітая, разумная. Прыйшоў Пётр да Алены ў той памятны вечар, радаснай была іх сустрэча. Толькі ўжо не тая дзяўчынка, якой была да вайны, глядзела цяпер на Пятра. Пасталела яна, прайшоўшая ўсе жахі вайны, нямецкага рабства. Зусім па-іншаму, сур’ёзна глядзела яна цяпер на жыццё. Ды і Пётр стаў іншым.
Пабраліся ў хуткасці шлюбам і пачалі ладзіць сямейнае жыццё. Нарадзілася дачушка Тамара, а пасля лёс падараваў шчаслівай пары і двух сыноў: Мікалая і Віктара.
Пётр Майсеевіч працаваў шафёрам у калгасе імя Калініна. Вельмі любіў сваю работу, душу ёй аддаваў. Пасля зацікавіўся кавальскай справай. І стаў добрым кавалём. 23 гады грымеў яго молат у мясцовай кузні.
Алена Півонаўна ў калгасе шчыравала на розных работах. Паважалі людзі сям’ю Дзерашавых, добрыя словы казалі пра іх у вёсцы. А час прамільгнуў так непрыкметна, не паспелі і азірнуцца. І вось у Пятра Майсеевіча ўжо дзевяць дзесяткаў за спіной. Няма побач Алены Півонаўны: пайшла яна з жыцця. Падтрымліваюць ветэрана дзеці, унукі, праўнукі. Ды і сам ён яшчэ тупае па двары, робіць няхітрую работу па гаспадарцы. І радуецца кожнаму мірнаму дню.
С. ВАРАПАЕВА.