Пачатак лютага. Але ў ціхі дзень ужо здаецца, што дзесьці скрозь тоўшчу снягоў прабіваецца ў сусвет будучая вясна. Пахне падталым снегам, весялей гамоняць вераб’і на вясковай вуліцы.

Пачатак лютага. Але ў ціхі дзень ужо здаецца, што дзесьці скрозь тоўшчу снягоў прабіваецца ў сусвет будучая вясна. Пахне падталым снегам, весялей гамоняць вераб’і на вясковай вуліцы. І ў пакой, дзе мы сядзім з Га-лінай Яфімаўнай Сяргеевай, прабіраецца прамень сонца, асвятляе гадзіннік на сцяне, фотаздымкі, кла-дзецца плямамі святла на падлогу.
Галіна Яфімаўна кладзе на стол фотаздымкі, узнагароды за нялёгкую працу. Яна – усё жыццё сель-ская працаўніца, усё яе мінулае нялёгкае, але сумленнае, без кропелькі фальшы. Гады даюць аб сабе знаць. Як-ніяк 75 ужо споўнілася. Ныюць ногі, баляць спрацаваныя рукі, але сядзець без справы не хоча, клапоціцца аб унуках і праўнуках, што прыязджаюць праведаць са сталіцы. Бядуе аб тым, што сын Мікалай рана памёр, пакінуўшы ёй, маці, несуцешны боль. Другі сын, Юрый, жыве непадалёку, тут жа ў Філатаве. Даўно ўжо няма ў жывых і мужа, Андрэя Васільевіча.
Сёння Галіне Сяргееўне давялося зноў азірнуцца ў сваю маладосць і ў пачатак жыцця. Паўплывала на тое маё паяўленне ў яе доме.
У 1936 годзе ў ціхай вёсачцы Някрасава, тады яна называлася Царэўск, у сям’і Яфіма Іванавіча і Ганны Іванаўны Каралёвых нарадзілася дзяўчынка. Галя стала самай старэйшай з васьмярых дзяцей дружнай сям’і. У 1941 ёй пайшоў шосты год. Яна ўжо добра памятае, як развітваўся бацька, адыходзячы на вайну.
У дні акупацыі маці, як і многія ў вёсцы, дапамагала партызанам: шыла маскхалаты. Белую тканіну пасля працы ноччу надзейна хавала ад чужых вачэй. Але ўсё роўна западозрылі яе ворагі. У хату ўварваліся паліцаі. Галіна з меньшымі дзецьмі назіралі з печы за маці. Яна стаяла збялелая, прытуліўшыся да печы, а здраднікі пераварочвалі ўсё ў хаце. Нічога не адшукаўшы, выгналі сям’ю на вуліцу, паставілі да сцяны ля ганку.
Вось ужо падымае кат вінтоўку, цэліць у галовы. Галя моцна заплю-шчыла вочы і ў гэты міг заскрыпелі весніцы. З вуліцы ў двор зайшоў немец, загадаў не страляць.
У наступны раз у 1943 годзе наехалі карнікі. Усю вёску загналі ў калгаснае гумно, зачынілі дзверы. Вяскоўцы ўжо развітваліся з жыццём, але зноў па невядомай прычыне людзей адпусцілі. Вось так некалькі разоў вісела жыццё на валаску, але відаць наканавана было жыць.
А пасля наступіў 1944 год. Лета. Па шляху ішлі і ішлі запыленыя калоны салдат. Дзеці бегалі на шлях. Хацелася ім сярод вызваліцеляў убачыць бацьку. Але і ў другі раз пасля перамогі сышоў снег, а бацька не вяртаўся. Пісем ад яго не было. Не атрымала сям’я і пахаванку. Таму жыла надзея, што жывы. Не хацелася мірыцца са стратай.
Вярнуўся бацька нечакана, праз тры гады пасля вайны. Аказалася – займаўся ўстанаўленнем засакрэчанага завода ў Прыбалтыцы. Прывёз адтуль «рыбий жир». Гэта была добрая падтрымка для абяссіленых пасляваеннай галадоўкай дзяцей.
Закончыўшы восем класаў Філатаўскай школы, Галя пайшла разносіць пошту па роднай і суседніх вёсках. А праз некаторы час перайшла працаваць у жывёлагадоўлю, даяркай на мясцовую ферму. Гэтая справа прыйшлася ёй па душы, кароў даіць навучылася яшчэ ў маленстве, калі бегала на тую ж ферму дапамагаць маці. Цяжкай была праца на той час у сельскай гаспадарцы, усё ўручную рабілі.
— Даіла я групу ў 14 кароў, — успамінае Галіна Яфімаўна. — Летам у поўдзень на пашы, а раніцай і вечарам у стойлах на вуліцы. Асабліва цяжкай прыходзілася вячэрняя дойка: асвятлення не было. Даяркі заходзілі ў стойлы з самаробнымі ліхтарамі. Некаторыя з іх не маглі падаіць кароў у цемені і даілі раніцай за два ўдоі. А мне не дазваляла сумленне пакінуць на ноч кароў нявыдаенымі, затрымлівалася дапазна, але даводзіла справу да канца.
На той час пры дойцы ўручную ад групы з чатырнаццаці кароў за год атрымлівала Галіна амаль па тры тысячы кілаграмаў малака. Гэта быў, можна сказаць, рэкордны паказчык.
— А паша якая была тады, — успамінае яна далей, — выпасаў адве-дзеных не было, пасвілі жывёлу, дзе прыйдзецца: па лугавінах, па лесе. Статкі, вядома, у той час былі невялікія. У 60-я гады прыйшла механізацыя і на нашу маленькую ферму: даіць кароў пачалі даільнымі апаратамі ў пабудаваным новым кароўніку. Працаваць стала намнога лягчэй.
Два разы станавілася Галіна Яфімаўна пераможцай абласнога конкурса сярод даярак машыннага даення кароў. Адзначана Ганаровымі граматамі і падзякамі.
У 1966 годзе за добрасумленную працу і высокія паказчыкі ў спаборніцтве Галіна Яфімаўна атрымала медаль “За працоўную адзнаку”, а ў 1971 годзе — ордэн Чырвонага Працоўнага Сцяга.
Моцна балелі ногі і рукі, таму муж дамогся, каб жонка памяняла месца працы. Пайшла Галіна працаваць памочніцай на кухні ў саўгаснай сталовай. А праз год стала поварам – заўважылі яе кулінарныя здольнасці. Пасля яшчэ, да самай пенсіі, 14 з паловай гадоў адпрацавала поварам у Філатаўскім дзіцячым садзіку.
Нястрымана бягуць гады, мінае дзень за днём. Галіна Яфімаўна не бавіць час у адзіноце. Да яе часта заходзяць сяброўкі, былыя калегі па працы, суседзі. Пагамоняць аб жыцці, радасцямі і бедамі падзеляцца, мінулае ўспомняць — і лягчэй на душы.
А мне пасля размовы з заслужанай сельскай працаўніцай падумалася адно: яе самаадданая праца – добры прыклад для тых, хто яшчэ толькі-толькі пачынае працоўны шлях. Трэба, каб моладзь ведала пра ветэранаў працы, пра такіх заслужаных людзей, як Галіна Яфімаўна, і брала з іх прыклад.
С. ВАРАПАЕВА.