— Малая радзіма, згадзіцеся, для кожнага чалавека многа значыць: тут чалавеку пад кронамі дрэў, як і пад страхой бацькоўскай хаты, заўсёды цёпла і ўтульна, ці не так, Любоў Васільеўна? — пытаюся я ў сваёй субяседніцы.

— Малая радзіма, згадзіцеся, для кожнага чалавека многа значыць: тут чалавеку пад кронамі дрэў, як і пад страхой бацькоўскай хаты, заўсёды цёпла і ўтульна, ці не так, Любоў Васільеўна? — пытаюся я ў сваёй субяседніцы.
— Так, я з вамі згодна, — проста і шчыра адказала мне Л.В. Варабей. – Вёска майго, не такога ўжо і бесклапотнага дзяцінства і светлых дзён юнацтва – Казаброддзе. Тут цячэ невялікая рэчка Крывая, якая на паўднёва-заходняй ускраіне вёскі ўпадае ў Друць. Раздолле між росных лугоў. І салаўі ў прырэчных зарасніках. Помніцца да драбніц і тая дарога, па якой разам са сваімі сябрамі хадзілі ў Скляпаўскую школу…
Я слухала аповед жанчыны і перада мной яскрава паўставалі ваколіцы вёскі, дзе Любоў Васільеўна нарадзілася. Дзе расла. Хаця, заканчваючы школу, аб прафесіі, звязанай з вёскай, і не марыла. Але вясковую працу любіла і ўсялякія клопаты па гаспадарцы былі ёй прывычныя. Карову, напрыклад, у дзесяць год, калі трэба было, магла падаіць, а ўвогуле ўмелыя рукі яе спрытна рабілі ўсялякую хатнюю работу, ды і ў полі, у агародзе спраў хапала. Так, не марыла, але нічога не бывае выпадковым у жыцці. Відаць, і родныя палеткі, і тая шумліва-трапяткая бярозка за сялом паступова “уваходзілі” у сэрца дзяўчыны, а потым перараслі ў нешта большае – у ім нарадзілася вялікая любоў да зямлі.
— Я любіла спяваць, ды і цяпер песня для мяне – асалода душы, — распавядае Любоў Васільеўна. – А тады, у школьныя гады, я спявала разам з сяброўкамі, нават з настаўнікам Аляксандрам Антонавічам Харкевічам дуэтам выконвалі папулярную ў той час песню “Ночка лугавая”. Колькі іх было, гэтых песень у маім жыцці! Мама нядрэнна спявала, але Бог мне перадаў голас маёй бабулі Агрыпіны Васільеўны.
І словы Любові Васільеўны – не пахвальба, бо голас у яе сапраўды цудоўны і яна без усялякай спецыяльнай музычнай падрыхтоўкі нават паступіла ў свой час на аддзяленне харавога дырыжыравання Магілёўскага музычнага вучылішча імя Рымскага-Корсакава. Толькі ў голасе жанчыны нейкая шчымлівая туга, якая бывае ў кожнага з нас у гады, калі маладосць ужо не вярнуць. Але, незалежна ад нас, тонка прадзецца жыццёвая ніць… Свой шлях быў прадвызначаны і Любові.
Люба была не адзіным дзіцяці ў сям’і, там яшчэ падрасталі тры сыны. Бацька, Васіль Антонавіч Берастаў, працаваў трактарыстам, маці, Надзея Васільеўна, паштальёнам. Ім, людзям шчырым і вясковым, чамусьці вельмі хацелася, каб дачка пайшла вучыцца ў сельскагаспадарчую акадэмію. І яна такі парадавала бацькоў і паступіла на агранамічны факультэт БСГА у Горках, што зрабіць у той час было даволі складана. Гэта сёння выпускнікі школ не надта ахвотна ідуць вучыцца ў сельскагаспадарчыя ВНУ. А тады конкурсы там былі даволі высокія.
Два гады дзяўчына вучылася на стацыянары, спасцігаючы прамудрасць галоўнага разумення, што работа на зямлі вельмі творчая, патрабуе і ведаў, і пошуку, і любові. А потым прыйшлося перавесціся на завочнае аддзяленне. Прычына вельмі простая – Люба выйшла замуж за хлопца з суседняга пакоя па студэнцкаму інтэрнату Паўла Вараб’я. І паколькі ён ужо заканчваў акадэмію, то і жонка пасля выпуску мужа паехала разам з ім у яго Вялікія Аўцюкі Калінкавіцкага раёна, тыя славутыя на ўсю краіну Аўцюкі, дзе цяпер штогод праходзяць фестывалі гумару.
— Але пражылі мы на Гомельшчыне ўсяго год, а потым пераехалі жыць і працаваць на Кругляншчыну, бо абставіны склаліся так, што трэба было дагледзець састарэлых бацькоў, — успамінае яна зноў аб тых гадах. – Накіравалі нас, як маладых спецыялістаў, у калгас “Кастрычнік”. Павел Рыгоравіч стаў працаваць галоўным аграномам, я – брыгадзірам. Стараліся, адчуваючы адказнасць за даручаны ўчастак работы. Тут і сын наш нарадзіўся. Былі праблемы з жыллём, але ўсё перажылося.
Любоў Васільеўна расказвала пра сваё жыццё, а я, слухаючы яе, думала: якое ўсё ж пакаленне было! Як выходзіла на шырокую дарогу, ідучы насустрач жыццю!
— Любоў Васільеўна, не ведаю, як вам, а мне пры слове “аграном” успамінаецца заўсёды песня “Выходил на поля молодой агроном…,” – не магла я ўстрымацца, каб не падзяліцца тым настроем, што апанаваў мяне падчас размовы з Л.В. Варабей.
— Успамінаецца і мне, — проста адказала жанчына. — Усё маё жыццё звязана з гэтай прафесіяй. Лёс распарадзіўся так, што мы з мужам і малым нашым Эдзікам затым апынуліся ў Комсенічах. Павел Рыгоравіч быў прызначаны на пасаду галоўнага агранома, а мне, можна сказаць, таксама пашанцавала – я стала працаваць аграномам-насенняводам. Усяго зведала за такі кароткі перыяд: і каханне, і шчасце мацярынства, і ўсе плюсы і мінусы любімай прафесіі. Ды і жылі ў прыстасаваным пакоі без усялякіх там выгод. Такі быў час, не тое, што цяпер – жыллё табе, як маладому спецыялісту, прадастаўляюць. Займай асабняк, жыві, радуйся і працуй.
Але той час, калі сям’я Варабей жыла ў вёсцы, толькі загартоўваў іх характар. А тыя веды, што дала сельгасакадэмія, тут, у “Шлях Леніна”, можна было прымяніць на практыцы, бо гэтая гаспадарка была сапраўднай хлебаробскай школай для ўсіх, хто працаваў на зямлі.
І нават тады, калі маладая сям’я пераехала ўжо ў Круглае і Любоў Васільеўна ўзначаліла раённую насенную інспекцыю, тая загартоўка вельмі прыгадзілася ёй і пры будаўніцтве новага будынка райнасенінспекцыі, і пра наладжванні работы калектыву.
Працавалі дружна. І сёння яна з удзячнасцю і цеплынёй успамінае сваіх сябровак па працы, з кім пачынала работу начальнікам гэтай установы – вядучага агранома Людмілу Міхайлаўну Чэпік, намесніка Галіну Міхайлаўну Сімчанка, усіх, з кім давялося сталець як кіраўніку і як спецыялісту з 1982 года.
Гэта на першы погляд здаецца, што іх участак работы не надта складаны. Але клопатаў хапае і тут. Насенне, што засыпана на складах для сяўбы, павінна прайсці праверку на ўсходжасць, на вільготнасць, на наяўнасць захворванняў. Толькі пасля аналізу ў лабараторыі кожнай гаспадарцы выдаецца пасведчанне аб якасці насеннага фонду.
—Акрамя ўсяго, мы вызначаем на карані даспеласць зерня, — гаворыць Л.В. Варабей, цяпер намеснік начальніка дзяржаўнай інспекцыі па насенняводству і ахове раслін. – І тады даём заключэнне: пачынаць уборку збожжавых ці не. Увогуле, ажыццяўляем кантроль за якасцю ўсяго насеннага матэрыялу. Зерне, што чакае вясны альбо восеньскай сяўбы, павінна быць якасным. І тады дружнымі будуць усходы і больш важкім ураджай.
Побач з Любоўю Васільеўнай працуюць два аграномы-аналітыкі Ж.М. Шут і Л. У. Ахрамовіч, аграном-насеннявод В.М. Ігнатковіч. І ўсе яны разумеюць, якую адказную і важную справу робяць. І прыкладам у гэтай рабоце заўсёды была Л.В. Варабей.
— Любоў Васільеўна — са-праўдны прафесіянал, а яе добрасумленнасць і прынцыповасць, як кіраўніка і чалавека, могуць заслугоўваць толькі самай высокай ацэнкі, — сказаў пра жанчыну першы намеснік начальніка ўпраўлення сельскай гаспадаркі і харчавання райвыканкама А.М. Ісаеў. — У Л.В. Верабей трэба павучыцца адданасці прафесіі і справе, а яшчэ адказнасці. Бо там, дзе працуюць такія людзі, як Любоў Васільеўна, заўсёды парадак і прысутнічае імкненне ўсё рабіць як след.
Шчырыя словы ўдзячнасці Л.В. Варабей сказалі кіраўнікі раёна, уручыўшы ёй за шматгадовую і плённую працу Грамату райвыканкама. І праца, і вопыт яе па-ранейшаму запатрабаваны ў раёне.
Вядома ж, павіншаваў яе з днём нараджэння і муж, з якім 34 гады пражылі ў ладзе і згодзе, сына выгадавалі, што працуе хірургам у адной з бальніц горада Магілёва. Ужо сваю сям’ю мае.
— І двое ўнукаў у мяне, — дзе-ліцца сваёй радасцю жанчына. – Дзіму пяць гадкоў, а Насці, якраз на мой дзень нараджэння, 4 месяцы споўнілася. Я – шчаслівая!
Але партрэт Любові Васільеўны быў бы няпоўным, каб я ў заключных радках не сказала аб тым, што яна не здрадзіла і другой сваё мары – спяваць. Голас яе зачароўваў не толькі слухачоў, але і прафесійнае журы, аб чым сведчаць шматлікія Граматы і Дыпломы за выканаль-ніцкае майстэрства. Яна неаднаразова была лаўрэатам конкурсаў і фестываляў мастацкай самадзейнасці розных узроўняў.
— Раней я спявала песні ў большасці сваёй з рэпертуару Людмілы Зыкінай, а таксама беларускія народныя, — гаворыць жанчына. – І цяпер люблю яшчэ на сямейнай урачыстасці заспяваць. Гэта захапленне на ўсё жыццё, як вершы любімых аўтараў, такіх, як Сяргей Ясенін, Ды яшчэ люблю слухаць Надзею Кадышаву. А зямная прыгажосць – гэта заўсёднае наша свята.
Маці Любові Васільеўны ўжо няма на гэтым свеце, а тата ўсю зіму знаходзіцца разам з дачкой і зяцем, але кожную вясну ён ад-праўляецца ў тую хату, дзе жыў доўгія гады, а родныя людзі кожны дзень наведваюць яго там, ды і шчыруюць на зямлі.
І неспакой, і трывога ў сям’і Варабей адна: чаму ў вяскоўцаў некаторых такая абыякавасць да зямлі-карміцелькі, хто прыме ад іх прафесійную эстафету?
Я не пачула ад Любові Васільеўны Варабей гучных і высокіх слоў аб любві да зямлі, але яна адчувалася ў сэрцы, у паглядзе яе, ва ўсмешцы.
Моцныя карані яе жыцця, мо таму і вытканы лёс дзівосным узорам, у якім і шырыня прастораў яе роднага кутка, і сям’я, і родныя людзі, і паэтычныя словы, і родная песня, што спляліся ў адно самае дарагое слова “Жыццё”.
С. ВАДАП’ЯН.