Адзін з удзельнікаў вайны, франтавік Іван Уласавіч Драздоў жыве ў аддаленай вёсцы Боўсевічы. У гэтым годзе ветэран рыхтуецца адзначыць свой 90-гадовы юбілей.

Адзін з удзельнікаў вайны, франтавік Іван Уласавіч Драздоў жыве ў аддаленай вёсцы Боўсевічы. У гэтым годзе ветэран рыхтуецца адзначыць свой 90-гадовы юбілей.
Шмат пахадзіў па зямлі, шмат пабачыў, вайну прайшоў. Цяпер толькі моліць Бога, каб унукі і праўнукі жылі пад мірным небам.
Іван Уласавіч і нарадзіўся тут, у Боўсевічах, у 1923 годзе. У сям’і яго бацькоў гадавалася пяцёра дзяцей – чатыры сыны і дачка.
Жылі бедна, і таму Іван з сямі гадоў пайшоў у людзі, наймаўся кароў пасвіць. Меў ён свой кавалак хлеба, паліты горкімі дзіцячымі слязьмі.
У 20-я гады хлеб выдавалі па картках. Малы хлопчык многа яго не зарабляў.
–А вось у 30-я гады, – успамінае Іван Уласавіч, — жыццё ўжо наладжвалася, людзі ішлі ў калгасы.
Запісаўся ў калектыў і Іван, працаваў нароўні з дарослымі. На вучобу не хапала часу – усяго два класы закончыў да вайны. Але жыла ў душы надзея на шчасце.
Яе цалкам адабрала вайна. Па-дзеі нядзельнага дня 22 чэрвеня 1941 года помняцца ветэрану так, быццам адбывалася ўсё толькі ўчора. Іван па прывычцы падняўся рана, пачаў збірацца. На двары яго чакаў з калёсамі брыгадзір калгаса: дамо-віліся з’ездзіць на рынак у мястэчка.
Узыходзіла сонца, а на захадзе неба засцілаў дым. Неяк вельмі трывожна было на душы.
–Як быццам гарыць нешта, — казаў брыгадзір, падганяючы каня.
А да мястэчка Круглае ўжо дай-шла вестка аб пачатку вайны. Не даехаўшы да рынка, брыгадзір моўчкі павярнуў каня назад. А вечарам у Боўсевічы прыехаў Іванаў брат, Пётр, які працаваў наборшчыкам у друкарні. З болем ён паведаміў, што шрыфты схавалі, рэдакцыя газеты спыняе сваю дзейнасць.
–Петр у першыя дні мабілізаваўся, пайшоў на фронт, – расказаў Іван Уласавіч, — а мы засталіся жыць на акупіраванай тэрыторыі.
Ціха стала ў вёсцы.
У суседніх Шапялевічах абаснаваўся нямецкі гарнізон. Вясковыя людзі баяліся на вуліцу выйсці без патрэбы. Толькі ўсё больш мацнела ў жыхароў вёскі нянавісць да ворага. У Боўсевічах многія сем’і дапамагалі партызанам. Наведваліся лясныя змагары і ў хату Драздовых.
–Быў у нас жарабок, — успамінаў ветэран, — вельмі любіў я яго. Але калі спатрэбілася, не задумваючыся, памяняў з партызанскімі разведчыкамі на другога каня. А пасля адчуваў вялікую радасць, што ўклаў сваю кропельку ў барацьбу з ворагам. А ў канцы 1943 г. мяне ўзялі ў атрад Грышына. Давялося ўдзель-нічаць у многіх баявых аперацыях, у тым ліку і ў разгроме некалькіх варожых гарнізонаў. А з Чырвонай Арміяй сустрэліся мы ў 1944 годзе каля вёскі Клёва. Спачатку партызаны ўчынілі засаду нямецкаму абозу, які рухаўся па дарозе. А яшчэ праз некалькі гадзін па шляху пайшлі нашы часці. Колькі было радасці і слёз пад час сустрэчы са сваімі — не расказаць, не апісаць словамі.
А далей падзеі адбываліся так: спачатку прайшоў партызанскі мітынг у гонар вызвалення, лясныя змагары здалі зброю. Тыдзень прастаялі ў вёсцы Карабатоўка. Пасля нас накіравалі ў Бялынічы. А адтуль у Буйнічы пад Магілёў. Там сфарміравалася часць, якая вярнулася назад у Бялынічы. А потым пехатой прайшлі праз усю Беларусь, спаленую вайной. На тэрыторыі Польшчы запасны полк стаў дзеючым. Плыў над зямлёў самотны жнівень, зямля развітвалася з летам. Дваццатага жніўня мы ўступілі ў бой з ворагам, а 24-га я быў паранены. Выратавалі мяне ад смерці нож і брытва, якія насіў у бумажніку ў кішэні. Калі ўдарыў асколак, яны раскалоліся на часткі. Лячыўся я ў шпіталі больш месяца.
Пасля папраўкі Іван трапіў ў іншую часць, стаў наводчыкам 72-мілімятровага мінамёта.
Тады наперадзе ў Івана Уласавіча было фарсіраванне ракі Одэр. За смеласць і мужнасць, праяўленыя ў час пераправы, байца ўзнагародзілі медалём “За адвагу”.
А вось што сам ён успамінае пра тую цяжкую пераправу:
–Тры руслы ракі, сярод якіх суцэльнае мора вады. Сярод руслаў – валы, на якіх жалезабетонныя палі. Да вады ў тым месцы падступіцца было немагчыма. Пры малейшым шораху немцы адкрывалі па рацэ шквальны агонь. Разведка далажыла, што ёсць больш зручнае месца для пераправы за кіламетр уніз па цячэнню. Садзілася ў лодку па 7-8 байцоў. Я веславаў: перапраўляў салдат праз раку. На апошнім рэйсе ў нос лодкі ўдарыў мінаметны асколак.
Я ў цемені кінуўся ў бурнае цячэнне, паплыў да берага. Выратавала добрае ўменне плаваць. Нашы воіны на другім баку Одэра не гублялі ні хвіліны. Адразу выбілі немцаў з гарадка пад назвай Шведаў. Далей, за гарадком, раскінуўся луг. Немцы сагналі вялікі статак кароў у адно месца і растрэльвалі жывёлу, каб не дасталася рускім.
Зноў разгарэўся моцны бой.
Я прымасціўся з мінамётам у канаве і біў па фрыцах. У гарадцы бою спачатку не адчуў уласнага болю. Кроў з пляча хлынула тады, калі зняў бушлат.
Раненне аказалася сур’ёзным. Лячыўся Іван у шпіталі ў Кіеве. Там сустрэў перамогу. А вярнуўся ў родную вёску ў кастрычніку 1945 г. інвалідам 2-й групы.
І цяпер сведчаць аб мужнасці салдата баявыя ўзнагароды: медалі “За адвагу”, “За баявыя заслугі”, «За Перамогу над Германіяй», ордэн Айчыннай вайны.
У пасляваенны час Іван Уласавіч сорак гадоў адпрацаваў тэхнікам-лесаводам, лесніком у Круглянскім і Шапялевіцкім лясніцтвах. Вартаваў лес і вырошчваў у гадавальніку са-джанцы елкі, сасны. Атрымаў заслужаныя ўзнагароды і за мірную працу.
Яго суджанай стала дзяўчына Марыя. З ёй у ладзе і згодзе пражылі шмат гадоў, выгадавалі дваіх сыноў. На жаль, сына Леаніда ўжо няма ў жывых. Другі сын, Віктар, жыве ў Боўсевічах. Няма ў жывых і Марыі Лукінічны. Памёрла яна ў 1995 го-дзе. Цяжка было ветэрану перажыць страту.
Асабліва начамі не давалі заснуць успаміны. Тады і сышоўся ён з Яўгеніяй Фамінічнай Уладыка, якая таксама засталася адна. Стала лягчэй. 18 гадоў жывуць яны ўжо разам. Наведваюць бабулю і дзядулю чацвёра ўнукаў і двое праўнукаў Івана Уласавіча.
Пачынаецца новы дзень. Шуміць за вёскай лес, пасаджаны рукамі Івана Уласавіча.
Даўно пазарасталі травою і верасам сцежкі, па якіх хадзіў з сябрамі-партызанамі. Толькі памяць вяртае яго ў тыя грозныя часы. І ён расказвае пра вайну нашчадкам, напамінае ім, каб бераглі мір.
С. ВАРАПАЕВА.