Хацеў бы на вайну забыцца
Хаця б на дзень, хаця б на міг.
Ды памяць не жадае з тым мірыцца
І зноў вядзе зваротны свой адлік.
Час усё больш аддаляе ад нас дзень вываду абмежаванага кантынгента савецкіх войскаў з Афганістана, дзе на працягу доўгіх дзесяці гадоў на далёкай і чужой ад нас зямлі гінулі ў крывапралітнай вайне і нашы беларускія хлопцы. А тым, каму пашчасціла выжыць – ужо калі не пад пяцьдзесят, то каля таго. У ветэранаў, што прайшлі Афганістан, свае сем’і, ужо дарослыя або падрастаючыя дзеці. Што ж, як гаворыцца, мёртвым – памяць вечная, а жывым – жыць. Жыць не толькі за сябе, але і за тых баявых сяброў, што загінулі ў Афгане ці пазней памерлі ад ран.

Хацеў бы на вайну забыцца
Хаця б на дзень, хаця б на міг.
Ды памяць не жадае з тым мірыцца
І зноў вядзе зваротны свой адлік.
Час усё больш аддаляе ад нас дзень вываду абмежаванага кантынгента савецкіх войскаў з Афганістана, дзе на працягу доўгіх дзесяці гадоў на далёкай і чужой ад нас зямлі гінулі ў крывапралітнай вайне і нашы беларускія хлопцы. А тым, каму пашчасціла выжыць – ужо калі не пад пяцьдзесят, то каля таго. У ветэранаў, што прайшлі Афганістан, свае сем’і, ужо дарослыя або падрастаючыя дзеці. Што ж, як гаворыцца, мёртвым – памяць вечная, а жывым – жыць. Жыць не толькі за сябе, але і за тых баявых сяброў, што загінулі ў Афгане ці пазней памерлі ад ран. Чалавек — самая разумная істота на зямлі, які можа вельмі многае, на жаль, не навучыўся яшчэ пакуль “адключаць” па жаданні ў сваёй свядомасці той участак памяці, дзе занатаваны падзеі, узгадваць пра якія вельмі балюча.
Калі бліжэй не знаёмы з біяграфіяй Віктара Ярковіча, жыхара невялікай вёскі Жукава, што ў Кручанскім сельсавеце, то ніколі не скажаш, што ў гэтага маладога, энергічнага мужчыны за плячыма не толькі гады, запоўненыя працай і ціхім сямейным шчасцем, але і два “з гакам”, праведзеныя ў пекле Афганістана. І як прызнаецца сам Віктар, ці Віктар Міхайлавіч, як з павагай называюць яго сёння нават старэйшыя па ўзросту вяскоўцы, колькі б не было ў жыцці радасных падзей, тыя гады ўжо не забудуцца ніколі.
— Сёння я — шчаслівы чалавек, — разважае мой субяседнік. – Маю добрую для вёскі прафесію – шафёр, трактарыст. Але вы ж ведаеце, якая ў сельскай гаспадарцы ўзімку работа для механізатара… Таму ўладкаваўся ў жылкамгас, увесь ацяпляльны сезон працую качагарам у Кручанскай кацельні. А па вясне і ўлетку заўсёды гатовы сесці за руль трактара ці аўтамашыны ў ДП “Някрасава-Агра”, да якога далучылі нашу Кручу. Ёсць свой дагледжаны дом. Дваіх сыноў выхоўваем з жонкай Ірынай Васільеўнай, якая ў Кручанскай школе сацыяльным педагогам працуе. Старэйшы, Яўген, ужо ў адзінаццаты клас ходзіць. Малодшага, сямікласніка — Віктарам назвалі, як і мяне. Магчыма яшчэ і таму, што нарадзіўся мой Віктар 15 лютага, у Дзень памяці воінаў-інтэрнацыяналістаў. Адным словам, шмат добрых і светлых падзей адбылося за тыя дваццаць пяць гадоў, што мінулі з часу майго вяртання з Афганістана. А вось той, афганскі адрэзак жыцця не забываецца. Успаміны прыхо-дзяць не толькі пад час сустрэч з баявымі сябрамі, яны трывожаць сэрца пастаянна.
Віктар у сям’і вясковага вадзіцеля Міхаіла Цітавіча і даяркі былога саўгаса “Круча” Лідзіі Гапееўны – малодшы з чатырох дзяцей (дачку і трох сыноў нарадзілі і выгадавалі Ярковічы). У 1971 годзе Віця разам са сваімі аднагодкамі, вясковымі хлапчукамі і дзяўчаткамі, пачаў шлях у школьную навуку. І дагэтуль самымі добрымі словамі ўзгадвае сваю першую ў жыцці настаўніцу Галіну Іванаўну Аўчыннікаву. А пасля заканчэння васьмігодкі юнак, па прыкладу бацькі, вырашыў стаць механізатарам, каб, як і ён, прысвяціць сябе працы на зямлі. Спачатку атрымаў правы трактарыста, а ў 1981 годзе меў ужо і пасведчанне вадзіцеля. Гэтае пасведчанне аказалася запатрабаваным, калі ў лістападзе 1982-га Віктара прызвалі на тэрміновую службу ў Савецкую Армію. Неўзабаве ў ліку іншых маладых воінаў юнак трапіў у Афганістан. Служыў вадзіцелем БТРа ў раёне Хайратона, Мазары-Шарыфа. Падраздзяленне, у якое трапіў Віктар, несла ахоўную службу. Не раз нашаму земляку з баявымі сябрамі даводзілася весці баі з душманамі, адпраўляць у тыл забітых і параненых аднапалчан. Віктара варожыя кулі абмінулі, хаця смерці ў твар прыходзілася глядзець не раз. З Афганістана Ярковіч вярнуўся ў 1985 годзе, калі да заканчэння той вайны заставалася яшчэ чатыры доўгія гады…
Наканаваны яму вогненны шлях па афганскай вайне ён прайшоў дастойна. Мужнасць і воінская доблесць круглянскага хлопца Віктара Ярковіча, праяўленыя пры выкананні інтэрнацыянальнага абавязку ў ДРА, адзначаны Граматай Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР і медалём “За ратную доблесць”.
— Дваццаць пяць гадоў мінула, — працягвае размову Віктар Міхайлавіч. — Няма ўжо Саюза ССР, пад сцягамі якога мы ваявалі. Ды і само жыццё непазнавальна змянілася, многія маральныя каштоўнасці прайшлі пераацэнку. Аднак баявое братэрства тых, хто выконваў у Афганістане свой інтэрнацыянальны абавязак, жыве і не слабее з гадамі. Надыходзіць люты – і я з нецярпеннем чакаю дзень, у які штогод праводзіцца традыцыйная сустрэча воінаў-інтэрнацыяналістаў нашых чатырох суседніх раёнаў — Круглянскага, Бялыніцкага, Шклоўскага і Магілёўскага. Хочацца зноў зірнуць у вочы сябрам па зброі, падняць чарку ў памяць загінуўшых і памерлых воінаў-афганцаў і за тое, каб такі лёс абмінуў нашых дзяцей і ўнукаў. Памяць у такія хвіліны жыве зваротным адлікам, які пераносіць нас у вогненныя гады той страшнай вайны. І дай Бог, каб мы вярталіся ў вайну толькі ва ўспамінах, а нашчадкі нашы не ведалі яе наогул.
Такімі вось думкамі і клопатамі жыве сёння гэты чалавек – былы воін-інтэрнацыяналіст, шчыры працаўнік , дэпутат Кручанскага сельсавета і стараста вёскі Жукава Віктар Ярковіч.
М. ВАДАП’ЯН.